Geweld en bedreiging tegen verzuimcontroleur leidt tot ontslag op staande voet (Maar krijgt deze zaak geen tuchtrechtelijk staartje?)

Niet alleen hulpverleners, zoals brandweerlieden en ambulance personeel, maar ook medewerkers van arbodiensten hebben met enige regelmaat te maken met verbaal en fysiek geweld. Wij staan veel arbodiensten en bedrijfsartsen bij en krijgen regelmatig vragen over hoe om te gaan met werknemers die bedrijfsartsen en andere medewerkers van een arbodienst verbaal of fysiek bedreigen.

Ontslagzaak

Het Gerechtshof Amsterdam heeft op 1 december 2020 een interessante uitspraak gedaan in een zaak waarbij een medewerker een verzuimcontroleur van de arbodienst verbaal en fysiek had bedreigd. De werkgever geeft de medewerker daarop ontslag op staande voet en vraagt nadien ontbinding van de arbeidsovereenkomst. De kantonrechter heeft in de daarop volgende procedure een aantal getuigen gehoord om er achter te komen wat er zich heeft afgespeeld. Hoewel de getuigenverklaringen van de verzuimcontroleur en de HR functionaris overtuigender zijn dan die van de medewerker en zijn moeder, acht de kantonrechter de feiten die ten grondslag liggen aan het ontslag op staande voet niet bewezen. Wel ontbindt de kantonrechter de arbeidsovereenkomst tussen partijen wegens ernstig verwijtbaar handelen zonder toekenning van de transitievergoeding.

In hoger beroep vindt het Gerechtshof, bij de weging van dezelfde feiten, dat de feiten die aan het ontslag op staande voet ten grondslag liggen wel zijn bewezen. Het ontslag op staande voet is dus terecht gegeven. Maar de werkgever schiet er weinig mee op.

Het Gerechtshof oordeelt namelijk dat het loon over de periode van het ontslag op staande voet en de latere ontbinding van de arbeidsovereenkomst niet hoeft te worden terugbetaald. Weliswaar heeft de Hoge Raad in de zogenaamde “Wilco” beschikking geoordeeld dat terugbetaling van loon over de perioden tussen een ontslag op staande voet en een latere ontbinding (onder omstandigheden) kan worden toegewezen, maar dan moet volgens het Hof sprake zijn van achtergehouden informatie door de werknemer of procedurefouten. In dit geval komt het Hof op basis van dezelfde feiten tot een andere beoordeling en dat is onvoldoende om de werknemer te veroordelen om het loon over de periode tussen beiden ontslagen, terug te betalen. Als doekje voor het bloeden moet de werknemer wel de gefixeerde schadevergoeding betalen en de proceskostenveroordeling in beide procedures, maar daar zal de werkgever niet heel erg mee geholpen zijn.

Tuchtrechtelijk staartje?

De procedure tussen de werkgever en werknemer is met de uitspraak van het Hof (zeer waarschijnlijk) afgerond. Maar de kans bestaat dat deze zaak nog een tuchtrechtelijk staartje krijgt.

De verzuimcontroleur, in dienst van de arbodienst, heeft een huisbezoek gebracht aan de werknemer. Naar aanleiding van dat huisbezoek heeft de verzuimcontroleur de navolgende terugkoppeling gegeven aan de werkgever:

“Ik heb werknemer naar zijn klachten gevraagd en hij heeft mij deze aangegeven. (…) Als ik verder uitvraag hoe de huidige situatie is ervaart werknemer dat zichtbaar als vervelend en geeft aan dat hij “ziek is”. Ik heb hem gevraagd om een inschatting te kunnen maken of hij op de schaal van 1-10 aan kan geven hoe de klachten nog door hem worden ervaren op dit moment. Hierop wordt werknemer opnieuw boos en geeft opnieuw aan dat hij heeft gezegd “ziek te zijn”. Ik heb toen aangegeven dat ik het jammer vindt dat hij hier boos om wordt en letterlijk geëxcuseerd hiervoor en aangegeven dat dit niet mijn bedoeling was. Toen werknemer boos bleef en dreigde dat ik uit moest kijken dat hij “me iets aan ging doen” heb ik aangegeven dat ik aan de werkgever over zou brengen dat hij “ziek is” en heb hem “beterschap gewenst”. Opnieuw gaf werknemer toen aan dat ik uit moest kijken dat hij me (iets, hof) aan ging doen. Ik heb me toen omgedraaid en ben weg gelopen van de voordeur. Zonder dat ik dat bemerkte kwam werknemer achter mij aan en drong mij door fysiek geweld (slaan en duwen op mijn rug en nek) uit zijn voortuin. Ik heb hier niet meer op gereageerd en ben naar mijn auto gelopen om verdere escalatie te voorkomen. (…)”

De verzuimcontroleur doet dus uitgebreid verslag van het verloop van het huisbezoek. Mogelijk zijn in de terugkoppeling ook de klachten opgenomen die de werknemer ervaarde, maar uit de uitspraak van het Gerechtshof blijkt dat niet helemaal duidelijk.

Een verzuimcontroleur werkt echter onder de (eind)verantwoordelijkheid van de bedrijfsarts, de zogenaamde taakdelegatie of verlengde arm. Als dat niet zo zou zijn, dan had de verzuimcontroleur ook niet naar de klachten van de werknemer mogen vragen en ook geen terugkoppeling mogen geven van het gesprek.

Er vanuit gaande dat de verzuimcontroleur dus in naam van de verantwoordelijke bedrijfsarts het huisbezoek heeft afgelegd, valt de verzuimcontroleur onder het (afgeleide) beroepsgeheim van de bedrijfsarts. En daar lijkt het niet goed gegaan te zijn. Het beroepsgeheim strekt zich immers uit tot alles wat er tussen de bedrijfsarts c.q. de verzuimcontroleur aan informatie is uitgewisseld en wat zich tussen hen heeft afgespeeld. Doorbreking van dat beroepsgeheim mag alleen als er bijvoorbeeld een wettelijke grondslag bestaat zoals de noodzakelijke informatie die de werkgever nodig heeft voor de verzuimbegeleiding. In de hiervoor geciteerde terugkoppeling staat geen informatie die noodzakelijk is voor de re-integratie. Vanuit privacy regelgeving moet het begrip “noodzakelijk” zeer beperkt worden uitgelegd zodat allerlei bijkomende informatie daar niet zomaar onder geschaard mag worden. In de (oude) Leidraad Bedrijfsarts en privacy is bijvoorbeeld aangegeven dat het de bedrijfsarts wel aangifte mag doen van bedreiging door een werknemer maar dat dit niet aan de werkgever mag worden gemeld. Wel mag de bedrijfsarts in neutrale termen over rapporteren, bijvoorbeeld “….dat de werknemer onvoldoende meewerkt aan het onderzoek en dat deze niet-coöperatieve houding de werknemer kan worden aangerekend.”

Bij het lezen van de uitspraak kan ik zeker begrip opbrengen voor de verzuimcontroleur die de werkgever wil laten weten dat de werknemer ernstig over de scheef is gegaan. Het Hof is het daar mee eens, niet alleen blijf je af van hulpverleners maar ook van anderen, zoals medewerkers van een arbodienst. Of de rapportage van de verzuimcontroleur wel volgens de privacy regels is geweest vraag ik me echter af. Wat dat betreft hoop ik dat de (eind)verantwoordelijke bedrijfsarts hier een goede verklaring voor heeft.