Betaald ouderschapsverlof voor ouders in 2022

Tijdens ons WVO event op 5 oktober jl. hebben wij onze aanwezige relaties al kort bericht over de Wet betaald ouderschapsverlof. Wat weten we nu over deze wet en waar moeten werkgevers op letten?

Status van de wet
De Wet betaald ouderschapsverlof is gebaseerd op een Europese richtlijn die voorziet in twee maanden betaald ouderschapsverlof. De Wet betaald ouderschapsverlof dient ter implementatie van de richtlijn van het Europees Parlement en de Raad van 20 juni 2019. Deze richtlijn beoogt het evenwicht tussen werk en privéleven voor ouders te verbeteren. De richtlijn is in werking getreden op 2 augustus 2019 en kent een implementatietermijn van drie jaar.

Het wetsvoorstel van de Wet betaald ouderschapsverlof is op 20 april 2021 aangenomen door de Tweede Kamer. Vorige week, op 12 oktober 2021, heeft de Eerste Kamer ingestemd met deze wet.

De Wet betaald ouderschapsverlof zal op 2 augustus 2022 in werking treden. Met de Wet betaald ouderschapsverlof zal een aantal wetten worden gewijzigd, waaronder de Wet arbeid en zorg en de Wet flexibel werken.

Negen weken betaald ouderschapsverlof in het eerste levensjaar van het kind
Ouders kunnen op dit moment al 26 weken (26 keer de overeengekomen arbeidsduur per week) ouderschapsverlof opnemen in de eerste acht levensjaren van het kind. Meestal is dit ouderschapsverlof onbetaald.

Met de Wet betaald ouderschapsverlof krijgen ouders straks gedurende negen weken (van de in totaal 26 weken) ouderschapsverlof een uitkering van het UWV ter hoogte van 50% van hun dagloon (gemaximeerd tot 50% van het maximum dagloon). Tijdens de behandeling van het wetsvoorstel in de Eerste Kamer is er een motie aangenomen waarin de regering wordt opgeroepen om het doorbetalingspercentage bij verlof voor de datum van inwerkingtreding van de wet nog te verhogen naar 70%. Men is bang dat 50% doorbetaling voor werknemers met lagere inkomens te weinig zal zijn om voor het ouderschapverlof te kiezen.

Een belangrijke voorwaarde voor het kunnen opnemen van de negen weken betaald ouderschapsverlof is dat dit in het eerste levensjaar van het kind moet gebeuren. Betaald verlof dat niet in het eerste jaar is opgenomen, kan worden toegevoegd aan de 17 weken onbetaald verlof.

Het idee achter deze periode van betaald ouderschapsverlof is dat ouders daarmee meer tijd krijgen om te wennen aan de nieuwe gezinssituatie. Ook krijgen ouders zo de mogelijkheid om samen bewust keuzes te maken over de verdeling van werken en zorgen.

Wat als het kind al geboren is vóór de invoering van de wet?
Ook als het kind is geboren voor de invoering van de wet, dus voor 2 augustus 2022, kunnen de ouders gebruik maken van het betaald ouderschapsverlof, mits het kind op het moment dat de wet ingaat jonger is dan één jaar. Ook mogen de ouders op dat moment het volledige recht op ouderschapsverlof (26 maal de overeengekomen arbeidsduur per week) nog niet hebben opgenomen.

Hoe kan het betaald ouderschapsverlof worden aangevraagd?
De aanvraag van het betaald ouderschapsverlof doet de werknemer bij de werkgever. De werkgever kan het verzoek tot het opnemen van (betaald) ouderschapsverlof alleen afwijzen indien sprake is van zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen. Echter, deze zwaarwegende bedrijfs- of dienstbelangen moeten wijken indien deze ervoor zouden zorgen dat de werknemer geen gebruik (meer) zou kunnen maken van de negen weken betaald ouderschapsverlof (in het eerste levensjaar van het kind).

De uitkering voor het ouderschapsverlof dient achteraf, dus na de opname ervan, bij het UWV te worden aangevraagd door de werkgever. De werkgever kan hiertoe een door het UWV beschikbaar gesteld digitaal formulier indienen. Bij toekenning wordt de uitkering ook via de werkgever door het UWV uitbetaald. De uitkering wordt uitbetaald binnen zes weken nadat de beschikking is afgegeven waarin het UWV het recht en de hoogte van de uitkering heeft vastgesteld. De uitkering kan ook tussentijds worden aangevraagd, maar er kan ten hoogste tweemaal worden verzocht om verdere betaling van de uitkering.

De aanvraag van de uitkering kan tot drie maanden na de rechtsperiode, en dus 15 maanden na de dag van de geboorte (of adoptie) waarop het recht ontstaat, worden ingediend. Nu geen overgangsrecht in het wetsvoorstel is opgenomen, zou het zo kunnen zijn dat ouders die in het eerste levensjaar van het kind in de periode van 2 mei 2021 tot 2 augustus 2022 (periode van één jaar en drie maanden vóór 2 augustus 2022) ouderschapsverlof hebben opgenomen met terugwerkende kracht in aanmerking komen voor een uitkering. Voorwaarde is dan natuurlijk wel dat dit ouderschapsverlof in het eerste levensjaar van het kind is opgenomen. Dit kan dus betekenen dat werkgevers vanaf 2 augustus 2022 verzoeken zullen krijgen van werknemers voor het aanvragen van uitkeringen bij het UWV voor ouderschapsverlof dat reeds is genoten in de periode mei 2021 tot augustus 2022. In de praktijk zal moeten worden bezien hoe hiermee door het UWV wordt omgegaan.

Het patroon waarop het betaald ouderschapsverlof wordt opgenomen kan worden ingevuld door de werknemer in overleg met de werkgever. Betaald ouderschapsverlof kan in een aansluitende periode in voltijd, meerdere perioden in voltijd, of aansluitend of in meerdere perioden in deeltijd worden opgenomen, mits de opname binnen 12 maanden na de dag na de bevalling plaatsvindt.

Vragen?
Werkgevers kunnen zich natuurlijk op de wijzigingen rondom het ouderschapsverlof voorbereiden. Met de invoering van het betaald ouderschapsverlof zullen wellicht meer werknemers van deze verlofvorm gebruik willen maken en voor werkgevers is het bijna niet mogelijk om een verzoek van een werknemer tot het opnemen van (betaald) ouderschapsverlof te weigeren. Het is daarom van belang hierover het gesprek met de betreffende werknemers aan te gaan en hierover goede afspraken te maken.

Heeft uw vragen over het betaald ouderschapsverlof? Wij kijken graag met u mee.