Dier(en)leed

We brengen werkgeversaansprakelijkheid niet snel in verband met dieren. Toch kunnen dieren er wel degelijk de oorzaak van zijn dat een werkgever aansprakelijk is voor de schade die zij aan een werknemer toebrengen. Maar er zijn ook grenzen aan waar je een werkgever aansprakelijkheid voor kan houden als het gaat om het gedrag van dieren.

Een dier is juridisch een ‘zaak’, vergelijkbaar met een stuk gereedschap. Maar in tegenstelling tot een stuk gereedschap heeft een dier een eigen wil, is vaak onberekenbaar en laat zich niet altijd even goed sturen. Dat leidt herhaaldelijk tot ongelukken.

Overstekend wild
Ongelukken als gevolg van plotseling overstekend wild komen vrijwel dagelijks voor. Tot mijn grote schrik heb ik dat zelf ook kort geleden mogen ontdekken toen een hert plotseling de weg op sprong voor mijn auto. Gelukkig liep het in dit geval goed af, zowel voor het hert als voor ondergetekende. Maar een schoonmaakster van ISS had minder geluk toen zij op 19 augustus 2008 op een zeer uitgestrekt bedrijventerrein in een natuurgebied aanfietste tegen …een konijn. Het schattige huppeldiertje was er voor verantwoordelijk, aldus de schoonmaakster, dat zij ten val kwam en haar ribben brak en/of kneusde. Na eerst enkele weken te hebben doorgewerkt, meldde zij zich uiteindelijk ziek. Zij stelde vervolgens de werkgever aansprakelijk voor haar schade. De werkgever betwiste niet alleen de oorzaak van de schade (er was geen bewijs voor de aanrijding van het konijn), maar ook de schade zelf en het causale verband. De werkneemster had immers nog enkele weken doorgewerkt en dit was volgens de verklaringen van artsen opmerkelijk, omdat de pijn na het breken van een rib direct na de breuk het hevigst is. De kantonrechter was het daarmee eens en overwoog bovendien dat de werkgever redelijkerwijs geen maatregelen had kunnen treffen om het ongeluk te voorkomen. Theoretisch zou het mogelijk zijn de fietspaden af te rasteren met ‘konijnvrije’ omheiningen of had de werkgever specifiek kunnen waarschuwen voor de kans op een aanrijding met een konijn, maar dat ging de kantonrechter echt te ver. De vordering van de werkneemster werd dan ook afgewezen.

Vogelpoep
Niet alleen de dieren zelf, maar ook hun uitwerpselen kunnen tot gevaarlijke situaties leiden. Dat ondervond een valkenier die namens een evenementenbureau de voorstelling Ravelijn verzorgde in De Efteling, waarbij uilen, raven en valken werden ingezet. Tijdens de uitvoering van zijn werkzaamheden gleed de valkenier uit in een volière met een gladde vloer vol met vogelpoep, waardoor hij zijn knie verdraaide. Hij stelde zijn werkgever aansprakelijk voor zijn schade. De kantonrechter overwoog dat de combinatie van de gladde vloer, een bevroren ondergrond en vogelpoep de oorzaak was van het ongeval. De werkgever had echter nagelaten duidelijke instructies te geven om dit kenbare risico te voorkomen. Bovendien waren er geen extra beschermingsmiddelen verstrekt, zoals schoenen. De werkgever had dan ook niet aan zijn zorgplicht voldaan en werd aansprakelijk gehouden voor de schade van de werknemer. Een werkgever die zijn medewerkers met dieren laat werken, doet er dan ook verstandig aan om bij het opstellen van de RI&E uitvoerig stil te staan bij de risico’s die het werken met onberekenbare ‘zaken’ met zich meebrengt.