De second opinion in de nieuwe Arbowet

Het zal u niet ontgaan zijn dat per 1 juli 2017 de Arbowet op een aantal punten is gewijzigd. Eerder heb ik in dit vakblad al stilgestaan bij de belangrijkste wijzigingen, waaronder de actievere rol van de bedrijfsarts, het basiscontract voor arbodiensten en bedrijfsartsen en het recht van werknemers op een second opinion van een andere bedrijfsarts. Met name over dat laatste punt was nog niet heel veel duidelijk. Door middel van een zeer recente wijziging van het Arbeidsomstandighedenbesluit, en de toelichting daarop, heeft minister Asscher geprobeerd wat meer duidelijkheid te bieden. Is dat ook gelukt? Hieronder volgen in het kort de belangrijkste wijzigingen.

Omvang second opinion
Allereerst wordt in het nieuwe Arbeidsomstandighedenbesluit bepaalt dat de werknemer een second opinion kan vragen indien de werknemer twijfelt aan de juistheid van het door de bedrijfsarts gegeven advies. Het kan dus gaan over een advies dat betrekking heeft op de verzuimbegeleiding, een uitgevoerd gezondheidskundig onderzoek of andere gezondheidskundige vraagstukken in verband met de arbeid. Het second opinion is niet mogelijk als het gaat om een aanstellingskeuring. Overigens kan een second opinion alleen door een werknemer worden aangevraagd en dient deze, zoals bekend, altijd gehonoreerd te worden tenzij zwaarwegende argumenten zich daar tegen verzetten. Daar zal vrijwel nooit sprake van zijn.

Verhouding tot deskundigenoordeel
Een second opinion kan dus over veel meer onderwerpen of vraagstukken gaan dan een deskundigenoordeel door een verzekeringsarts van het UWV. Er bestaat echter wel het risico op overlap, zo heeft ook het UWV erkend. Het zal voor het UWV lastiger zijn om met een eigenstandig, afwijkend, advies te komen als tweebedrijfsartsen eerder tot een gelijkluidend ander advies zijn gekomen. De minister is van plan dit op te lossen door middel van voorlichting, maar in de praktijk zal moeten blijken in hoeverre het second opinion en het deskundigenoordeel elkaar “bijten” of juist aanvullen.

Keuze second opinion bedrijfsarts
Tijdens de internetconsultatie heeft met name het FNV gepleit voor een vrije bedrijfsartsenkeuze voor werknemers. De minister is daar niet volledig in mee gegaan maar is het FNV tegemoet gekomen door aan te geven dat als in het contract tussen de werkgever en de arbodienst/bedrijfsarts meerdere bedrijfsartsen of arbodiensten zijn opgenomen (in overleg met de ondernemingsraad of personeelsvertegenwoordiging) die het second opinion kunnen uitvoeren, de werknemer daar zelf een keuze uit kan maken. Daarnaast is het mogelijk dat een werknemer zelf een “eigen” bedrijfsarts vraagt om het second opinion uit te voeren. De werkgever is niet verplicht die kosten te betalen maar mag dat uiteraard wel. Een dergelijk second opinion valt buiten het bereik van het wettelijke second opinion zodat de begeleidende bedrijfsarts niet verplicht is een dergelijk second opinion in zijn begeleiding te betrekken. Hij mag zelf de professionele afweging maken of hij dat wil doen. Ook mag de begeleidende bedrijfsarts alleen informatie over de werkgever verstrekken aan de door de werknemer zelf benaderde bedrijfsarts indien de werkgever daar nadrukkelijk toestemming voor geeft.

Uitwisseling van second opinion en informatie
De begeleidende bedrijfsarts is verplicht, maar wel met toestemming van de werknemer, alle relevante informatie te verstrekken aan de second opinion bedrijfsarts, waaronder zijn eigen advies. Het second opinion is vervolgens een zelfstandig advies en geen reactie of beoordeling van het advies van de begeleidende bedrijfsarts. Als de werknemer geen toestemming geeft om bepaalde informatie uit te wisselen, dan is het aan de second opinion bedrijfsarts om te bepalen of hij tot een oordeel en advies kan komen. Het advies wordt vervolgens door de second opinion bedrijfsarts besproken met de werknemer. De werknemer bepaalt of het advies ook aan de begeleidende bedrijfsarts wordt gezonden. Als dat het geval is, neemt de begeleidende bedrijfsarts binnen redelijke termijn kennis van het second opinion advies en laat hij aan de werknemer weten of hij het advies niet, geheel of gedeeltelijk overneemt. Een second opinion heeft overigens geen opschortende werking ten aanzien van het advies van de begeleidende bedrijfsarts. Na uitvoering van het second opinion hervat de begeleidende bedrijfsarts de verzuimbegeleiding. Als er echter sprake is van een breuk in de vertrouwensrelatie, dan bespreken de begeleidende bedrijfsarts en de werknemer wie de verzuimbegeleiding voortzet. Dat kan de second opinion bedrijfsarts zijn, maar omdat die meestal geen overeenkomst heeft met de werkgever, zal het veelal een andere bedrijfsarts zijn van de arbodienst waarmee de werkgever een contract heeft.

Duidelijkheid?
Het gewijzigde arbeidsomstandigheden besluit heeft, samen met de nota van toelicht van de minister, wat meer helderheid gecreëerd over hoe het second opinion in de praktijk moet worden geregeld. De verwachting is echter dat er in de praktijk nog veel onduidelijkheid zal ontstaan over de waarde van het second opinion en de manier waarop dit de verzuimbegeleiding gaat beïnvloeden. Hoewel de minister aangaf dat hij verwacht dat er jaarlijks maximaal 1300 second opinions zullen worden aangevraagd, lijkt de praktijk zich op te maken voor een veelvoud daarvan, mits er voldoende bedrijfsartsen zijn die deze onderzoeken kunnen en willen uitvoeren. Werkgevers dienen de kosten te dragen en dienen dus rekening te houden met hogere kosten voor de verzuimbegeleiding. Mijn inschatting is echter dat UWV gaat profiteren doordat de second opinion een deel van de deskundigenoordelen zal vervangen.